Những chiếc đèn Tiffany đắt giá trên thị trường đấu giá

Năm 1987, một chiếc đèn Tiffany có tên là Westeria (Cây hoa Đậu tía) đã được nhà cái Christie's bán với giá 500.000 đô la (khoảng 12 tỉ VNĐ ngày nay).

Rất nhiều cây đèn Tiffany nguyên bản có giá lên đến cả triệu đô nhưng ngay cả khi bạn là người có tiền thì cơ hội sở hữu một chiếc đèn phiên bản gốc cũng là rất hiếm hoi bởi thi thoảng chúng mới xuất hiện trên thị trường đấu giá. Hầu hết những chiếc đèn quý đều đang nằm trong các bảo tàng danh tiếng và từ nhiều năm nay hình ảnh và thông tin về chúng đã có mặt trong hàng trăm cuốn sách nghiên cứu thiệu nghệ thuật Tiffany bằng đủ thứ tiếng.

Những chiếc đèn thật thì có giá lên đến cả triệu đô, thậm chí nhiều triệu đô la, còn những người ham mê đèn mà có tiền thì vẫn mơ ước có ngày sở hữu chúng, tuy cơ hội rất hiếm hoi vì chúng đều đã có chủ. Do vậy, những người yêu đèn Tiffany chủ yếu vẫn đành ngắm chúng từ xa ở các bảo tàng hoặc trên các trang catalogue.

Tiffany, người sáng tạo ra những cây đèn kính màu kinh điển mang tên ông đã không còn. Nhiều loại kính cũng thất truyền, nó biến mất khi người nghệ nhân làm ra nó ra đi, nguồn kính quý ngày càng cạn. Do vậy càng về sau việc đặt những chiếc đèn Tiffany phiên bản với chất lượng bảo tàng lại càng khó khăn. Trong những trường hợp như vậy thì tiền bạc không còn đóng vai trò chủ yếu nữa...

Càng về sau việc đặt những chiếc đèn Tiffany phiên bản với chất lượng bảo tàng lại càng khó khăn

Có tiền cũng chỉ mua nổi đèn phiên bản

Những chiếc chao đèn này bắt buộc phải được thực hiện theo đúng công nghệ, khuôn mẫu của Tiffany Studio (Tiffany Studio đóng cửa vào năm 1938 sau khi Louis Comfort Tiffany qua đời trước đó vài năm). Nhưng cho đến nay, những nghệ nhân làm đèn Tiffany với chất lượng có thể trưng bày ở các bảo tàng cũng chỉ còn khoảng trên dưới chục người, trong đó gần một nửa hiện sinh sống ở châu Âu. Công nghệ làm đèn đang mất dần cùng với sự ra đi của họ. Những dòng kính quý hiếm cũng đang dần mất đi. Chính vì vậy, càng ngày những cây đèn phiên bản chất lượng bảo tàng càng quý, càng đắt và càng được ưa chuộng.

Những dòng kính quý hiếm cũng đang dần mất đi

Hiện nay ở Mỹ còn khoảng bốn hãng sản xuất kính màu theo tiêu chuẩn của Tiffany.

Người chơi đèn Tiffany phiên bản hiển nhiên phải là người hiểu toàn diện về đèn, hiểu về các dòng kính màu, hiểu ngôn ngữ màu sắc của nghệ thuật kính màu, và dĩ nhiên, phải có tài chính. Tìm cho được một nghệ nhân ưng ý và đủ độ tin cậy để giao trước một món tiền không nhỏ với hy vọng có được một chiếc đèn ưng ý là cả một sự nhẫn nại, can đảm và dám chấp nhận rủi ro. Sự chờ đợi đó có khi kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm cho đến khi người nghệ nhân tìm đủ số kính cần thiết cho chiếc chao đèn mong muốn và bắt tay vào thực hiện các công đoạn làm đèn phức tạp. Khác với Tiffany Studio, để làm ra một chiếc đèn thường là do nhiều công nhân thực hiện dưới sự chỉ đạo của Tiffany hoặc các hoạ sĩ và kỹ sư của ông, ngày nay hầu hết đèn phiên bản chất lượng bảo tàng đều do một người làm từ từ A đến Z (từ khâu chọn kính, cắt kính, lắp ráp lên khuôn, hàn chao đèn, mạ đồng, patina và hoàn thiện).

 

 

Đa số những nghệ nhân làm đèn có tên tuổi và trình độ nghệ thuật cao ở Mỹ và châu Âu

Đa số những nghệ nhân làm đèn có tên tuổi và trình độ nghệ thuật cao ở Mỹ và châu Âu, nhiều người trong số đó họ là hoạ sĩ, nhà thiết kế, nhà tâm lý, thậm chí có người có bằng thạc sĩ, tiến sĩ khoa học. Họ làm đèn vì yêu đèn và coi công việc đó như một nhu cầu tĩnh tâm hoặc giải trí. Nhờ có Internet nên người đặt đèn và nghệ nhân có quan hệ với nhau gần như hàng ngày bằng thư và ảnh. Họ cùng nhau bàn bạc, tranh luận và điều chỉnh từng miếng kính cho phù hợp gam màu theo ý muốn.

Nếu xét về giá trị nghệ thuật chúng còn bất hủ hơn cả các tác phẩm gốc của chính Tiffany Studio. Rất đáng mừng là ở Việt Nam cũng đã có những chiếc chao đèn có giá trị nghệ thuật kiệt xuất như vậy. Chúng được giới sưu tầm quốc tế thừa nhận là tài sản văn hoá vô giá, có vẻ đẹp độc nhất vô nhị và phi thường hơn cả những chiếc đèn nguyên bản.

Hạnh Phương - Hoàng Nguyễn (vietnamnet.vn)