Cây đèn đồng hình người quỳ - Cổ vật thời kỳ Đông Sơn

Cây đèn hình người quỳ là một trong những hiện vật có niên đại rất lâu đời, được đánh giá là thuộc thời kỳ Đông Sơn. Hiện vật được làm từ đồng và có hình dáng như một người đang quỳ, tay cầm một chiếc đèn tròn ở giữa, tạo nên một hình ảnh đầy đủ ý nghĩa về sự kính trọng đối với ánh sáng và tôn giáo của người dân cổ xưa. Cây đèn hình người quỳ được coi là một trong những hiện vật quý giá của thời kỳ Đông Sơn ở Việt Nam. Đây là một trong những tác phẩm điêu khắc độc đáo và đặc sắc nhất của nền văn hóa Đông Sơn.

Cây đèn đồng hình người quỳ được nhà khảo cổ học- Giáo sư Olov Janse (Thụy Điển) phát hiện khi khai quật ngôi mộ gạch ở Lạch Trường, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa và được chuyển về Bảo tàng Lịch sử quốc gia năm 1935.

Theo hồ sơ bảo vật lưu trữ tại Bảo tàng Quốc gia thì tượng cây đèn hình người quỳ có niên đại cách nay khoảng 2.000 - 1.700 năm. Chiều cao 40cm, dài 30cm và rộng 27cm, nặng 1,9kg. Cây đèn được tạo hình người đàn ông mình trần, đóng khố trong tư thế quỳ, hai tay bưng đĩa đèn. Tóc cuộn hình xoắn ốc, vấn khăn, đeo hoa tai. Tượng có khuôn mặt thon dài, đôi mắt mở to, nổi rõ mí, khối lông mày nổi cao, sống mũi thanh, môi dày, miệng mỉm cười...

Với những đặc điểm nhân chủng này, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, cây đèn này có sự ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ. Hai vai và trên lưng có 3 giá đỡ đèn hình chữ “S”. Mỗi nhánh chữ “S” này đỡ một bát đèn dầu. Mỗi một cành lại có một hình người hai tay ôm lấy ở phần cuối. Giữa mỗi cành lại có một hình người nhỏ đang quỳ. Tay của những hình người này đang chắp lại vái hướng vào nhau. Cử chỉ của hình người này cho thấy họ là những vũ công. Trên cổ tượng trang trí dải hoa văn hình học tựa như đồ trang sức, tay đeo vòng, thắt lưng hình hoa sen. Ngoài ra, trên chân của những tượng này có 4 nhạc công cũng ở tư thế quỳ. Hai nhạc công là người thổi sáo và hai nhạc công khác đang chơi một loại nhạc cụ chưa rõ.